भारतात हवामान बदलामुळे ‘मोठ्या’ दुष्काळाची शक्यता | IIT गांधीनगरच्या अभ्यासकांचा चिंता वाढविणारा अंदाज

भारतातील हवामान बदलामुळे भविष्यात दुष्काळाची तीव्रता वाढेल, ज्याचा पीक उत्पादनावर नकारात्मक परिणाम होईल, सिंचनाची मागणी वाढेल आणि भूजल शोषण होईल.

भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (आयआयटी) गांधीनगरमधील संशोधकांच्या अभ्यासानुसार हा दावा केला गेला आहे.

संशोधकांच्या मते, जमिनीतील ओलावा अचानक कमी झाल्याने अचानक दुष्काळाची तीव्रता वाढेल.

पारंपारिक दुष्काळाच्या तुलनेत अचानक दुष्काळामुळे दोन-तीन आठवड्यांत मोठ्या क्षेत्रावर परिणाम होऊ शकतो. याचा पिकावर फार वाईट परिणाम होईल आणि सिंचनासाठी पाण्याची मागणी वाढेल.

हा अभ्यास एनपीजे क्लायमेट जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे. हे पावसाळ्यात दुष्काळात मानवामुळे होणार्‍या हवामान बदलाच्या भूमिकेचा शोध घेते.

अभ्यासकांनी अभ्यासामध्ये भारतीय हवामान खात्याकडून गोळा केलेले मातीचे नमुने आणि हवामान अंदाज वापरले.

उल्लेखनीय आहे की 1951 ते 2016 दरम्यान 1979 मध्ये सर्वात जास्त दुष्काळ पडल्याचेही अभ्यासकांनी त्यांच्या अभ्यासामध्ये नमूद केले आहे. यावेळी देशातील 40 टक्क्यांहून अधिक लोकांना त्याचा फटका बसला.

याबाबत आयआयटी गांधीनगर येथील सिव्हिल इंजिनीअरिंगचे असोसिएट प्रोफेसर विमल मिश्रा म्हणाले, ‘आम्हाला अभ्यासात असे आढळले आहे की मान्सूनच्या उशीरा किंवा मान्सूनच्या आगमनाला उशीर झाल्यामुळे भारतात अचानक दुष्काळाची परिस्थिती निर्माण झाली आहे.

यामुळे, भविष्यात अचानक दुष्काळ पडण्याची भीती व्यक्त केली आहे. तेव्हा बदलत्या हवामानाचा फटका कसा व कुठे बसणार याचा अभ्यास केला जात असल्याचेही त्यांनी सांगितले.